Bilgili Denetim Denetim Güven İster
1-Giriş
Sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile işyeri bildirgelerinin verilme süresi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda, aylık prim ve hizmet belgelerinin verilme süresi ise Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de açıklanmıştır.
Yeni işe başlayan bir sigortalı için işe giriş bildirgesi verilmeden işten ayrılış bildirgesi verilemeyeceği gibi, işyerinin tescili yapılmadan aylık prim ve hizmet belgesinin gönderilmesi de mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, sözkonusu belgelerin son verilme sürelerine baktığımızda, kimi zaman aynı sigortalıya ilişkin düzenlenecek olan işten ayrılış bildirgesinin işe giriş bildirgesinden önce verilmesi veya aylık prim ve hizmet belgelerinin işyeri bildirgesinden önce verilmesi ya da aylık prim ve hizmet belgelerinin sigortalı işe giriş bildirgelerinden önce verilmesi gibi durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir.
2- Sigortalı işten ayrılış bildirgelerinin sigortalı işe giriş bildirgelerinden önce verilmesi durumu
5510 sayılı Kanuna göre sigortalı işe giriş bildirgelerinin en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten önce, sigortalı işten ayrılış bildirgelerinin ise en geç hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren on günlük süre içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi gerekmekle birlikte, sigortalı işe giriş bildirgelerinin verilme süresi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanunda bazı istisnalar getirilmiştir.
Sigortalı işe giriş bildirgeleri ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanunda yer alan istisnalardan biri de yeni tescil edilen işyerlerinde tescil tarihinden itibaren bir aylık sürede işe alınan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin, tescil tarihinden itibaren bir aylık süre içinde verilmesi halinde, yasal süresi içinde verilmiş sayılmasıdır.
Bu çerçevede, yeni tescil edilen işyerlerinde bir aylık süre içinde işe başlayan sigortalıların sözkonusu bir aylık süre sona ermeden işten ayrılmış olmaları durumunda, işten ayrılış bildirgelerinin işe giriş bildirgelerinden önce verilmesi durumu ortaya çıkmaktadır.
Şöyle ki, 13/11/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan bir işyerinde 13/11/2011 tarihinde işe başlayıp 18/11/2011 tarihinde işten ayrılan bir sigortalıya ilişkin işten ayrılış bildirgesinin verilme süresi 28/11/2011 tarihinde, işe giriş bildirgesinin verilme süresi ise 13/12/2011 tarihinde sonra ermektedir.
Dolayısıyla, yeni tescil edilen işyerlerinde tescil tarihinden itibaren bir aylık süre içinde işe başlayan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin her ne kadar bir aylık sürenin sonuna kadar verilmesi mümkün olsa da, sözkonusu sigortalıların bir aylık süre içinde işten ayrılmış olmaları halinde, işten ayrılış bildirgelerinin verilebilmesi için bir aylık süre beklenilmeksizin işe giriş bildirgelerinin e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi icap etmektedir.
Diğer taraftan, e-Sigorta kanalıyla yapılan işe giriş ve işten ayrılış bildirimleri sırasında, daha önce Kurumca tescil edilmemiş bir sigortalıya ilişkin işe giriş bildirgesi gönderilmeden işten ayrılış bildirgesi gönderilmesine izin verilmemektedir.
Bu bakımdan, yeni tescil edilen işyerlerinde bir aylık süre içinde işe başlayan sigortalıların sözkonusu bir aylık süre sona ermeden işten ayrılmış olmaları durumunda, bu sigortalılara ilişkinişe giriş bildirgelerinin gönderilmesi için bir aylık sürenin beklenilmesi halinde, işten ayrılış bildirgelerinin yasal süresi geçmiş olabileceğinden idari para cezası ile karşılaşılabilecektir.
3- Aylık prim ve hizmet belgelerinin işyeri bildirgelerinden önce verilmesi durumu
5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde gerçek kişi olan işverenin ölümü nedeniyle işyerinin mirasçılarına intikali halinde, işyeri bildirgesinin mirasçıları tarafından en geç ölüm tarihinden itibaren üç aylık süre içinde Kuruma verileceği açıklanmıştır.
Gerçek kişi olan işverenin ölümü halinde mirasçılarına işyeri bildirgesi düzenlenmesi hususunda üç aylık bir süre verilmesine rağmen, bu süre aylık prim ve hizmet belgeleri için verilmemiştir. Bu nedenle gerçek kişi olan işverenin ölümü halinde aylık prim ve hizmet belgelerinin mirasçıları tarafından en geç ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’üne kadar Kuruma verilmesi icap etmektedir.
Örneğin 18/9/2011 tarihinde vefat etmiş olan gerçek kişi bir işverenin mirasçılarınca
-İşyeri bildirgesinin en geç 18/12/2011 tarihine kadar;
-2011/9 uncu aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin en geç 23/10/2011 tarihine kadar,
– 2011/10 uncu aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin ise 23/11/2011 tarihine kadar,
Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, mirasçılar tarafından aylık prim ve hizmet belgelerinin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’üne kadar Kuruma gönderilebilmesi için öncelikle işyeri bildirgesinin düzenlenerek yeni e-Bildirge şifresinin alınmış olması gerektiğinden, işyeri bildirgelerinin düzenlenmesi için Kanunen verilen üç aylık sürenin kullanılması halinde, aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal verilme süresi geçmiş olacağından idari para cezası ile karşılaşılacaktır.
4- Aylık prim ve hizmet belgelerinin sigortalı işe giriş bildirgelerinden önce verilmesi durumu
Yeni tescil edilen işyerlerinde, tescilin yapıldığı aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin verilme süresinin izleyen ayın 23 ünde sona ermesine nedeniyle, işyerinin tescil edildiği tarihten itibaren bir aylık süre içinde işe başlayan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin verilmesi için Kanun koyucunun vermiş olduğu bir aylık süre, kimi zaman kullanılamamaktadır.
Örneğin, 26/11/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış bir işyerinde, 26/11/2011 ila 26/12/2011 tarihleri arasında işe alınan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin verilme süresi her ne kadar 26/12/2011 tarihinde sona erse de, 2011/ 11 inci aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresi 23/12/2011 tarihinde sona erdiğinden, 26/11/2011 ila 30/11/2011 tarihleri arasında işe alınan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin 26/12/2011 tarihi beklenilmeksizin en geç 23/12/2011 tarihine kadar Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, yeni tescil edilen işyerlerinde, tescil tarihinden itibaren bir aylık süre içinde işe başlayan sigortalılara ilişkin işe giriş bildirgelerinin Kuruma gönderilmesi için Kanunda öngörülen bir aylık sürenin beklenilmesi halinde, ayın 24’ü ila sonu arasında işe alınan sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı idari para cezası ile karşılaşılacaktır..
5-Sonuç
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin işten ayrılış bildirgesinin işe giriş bildirgesinden önce veya aylık prim ve hizmet belgelerinin işyeri bildirgesinden önce ya da aylık prim ve hizmet belgelerinin sigortalı işe giriş bildirgelerinden önce verilmesine ilişkin uygulamalar nedeniyle kimi zaman idari para cezası ile karşılaşılabilmektedir.
Bu bakımdan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin düzenlenecek belge ve bildirgelerden dolayı idari para cezası ile karşı karşıya kalınmaması amacıyla, 5510 sayılı Kanunda yer alan bu istisnalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
