Bilgili Denetim Denetim Güven İster
I-GİRİŞ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun;
86. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında, kamu idareleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerleri hariç olmak üzere, ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların, otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesinin Kurumca re’sen düzenleneceği ve muhteviyatı primlerin bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunacağı,
102. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin 3 numaralı alt bendinde ise, sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilmesine rağmen geçerli sayılmaması nedeniyle Kurumca re’sen düzenlenecek olan ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacağı,
hüküm altına alınmıştır.
Konuyla ilgili olarak Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin;
102. maddesinin onikinci fıkrasında eksik gün nedenleri açıklanmış, onüçüncü fıkrasında sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerden geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanlarının, aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süreden sonra verilmesi halinde işleme konulmayacağı,
112. maddesinin sekizinci ve dokuzuncu fıkralarında ise, ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığına veya eksik ücret ödendiğine dair belgeleri Kuruma verilmeyen veya verilen bu belgeleri Kurumca geçerli sayılmayan sigortalılar ile ilgili olarak düzenlenmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin bir ay süreli tebligat ile işverenlerden istenileceği ve söz konusu belgelerin yapılan tebligata rağmen verilmemesi halinde ünitece re’sen düzenleneceği,
öngörülmüştür.
5510 sayılı Kanun ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin yukarıdaki hükümlerine istinaden, bu yazımızda sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilme süresine ve sözkonusu belgelerin verilmemesi veya verilmesine rağmen Kurumca geçerli sayılmaması halinde, işverenlerce veya Kurumca re’sen düzenlenecek ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı uygulanacak idari para cezalarına yer verilmiştir.
II- EKSİK GÜN BİLDİRİM FORMU (EK-10) VE EKİ BELGELERİNİN KURUMA VERİLME SÜRESİ
Sigortalıların eksik gün bildirim formu ve eki belgelerinin, ilişkin olduğu aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna elden verilmesi veya posta kanalıyla gönderilmesi gerekmektedir.
Örnek 1-Beş gün ücretsiz izinli olması nedeniyle 2010/Aralık ayında prim ödeme gün sayısı 26 gün olarak bildirilen bir sigortalı için düzenlenecek eksik gün bildirim formu ve eki ücretsiz izin belgesinin en geç 23.01.2011 tarihine kadar Kuruma elden verilmesi veya posta kanalıyla gönderilmesi gerekmektedir.
Eksik gün bildirim formu ve eklerinin veriliş tarihi olarak; iadeli taahhütlü veya taahhütlü olarak gönderilmesi halinde postaya veriliş tarihi, adi posta ile gönderilmesi halinde ise Sosyal Güvenlik Kurumuna intikal tarihi esas alınmaktadır..
Sigortalıların eksik gün bildirim formu ve eki belgelerin her ne kadar aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmesi gerekse de, sigortalıların eksik çalışmalarını kanıtlayan belgelerin noter onaylı veya resmi kurum ve kuruluşlardan alınmış belge olması, başka bir ifade ile her zaman düzenlenebilir nitelikte bir belge olmamasıhalinde, Sosyal Güvenlik Kurumunca süresi dışında verilen bu belgelere de itibar edilmektedir.
Örnek 2-Sekiz gün istirahatlı olması nedeniyle 2010/Ekim ayında prim ödeme gün sayısı 22 gün olarak bildirilen bir sigortalının eksik gün bildirim formu ve eki istirahat raporunun Kuruma 10/12/2010 tarihinde verildiği varsayıldığında, istirahat raporunun her zaman düzenlenebilir nitelikte bir belge olmaması nedeniyle, süresi dışında verilen eksik gün bildirim formu ve eki istirahat raporu Sosyal Güvenlik Kurumunca kabul edilecektir.
III- KISMİ ZAMANLI ÇALIŞAN SİGORTALILARA İLİŞKİN SÖZLEŞMELERİN KURUMA BİR DEFA VERİLMESİ
16-318 Ek sayılı Genelgenin V nolu bölümünde, kısmi zamanlı (part-time) olarak çalışan sigortalılar için düzenlenmiş olan yazılı sözleşmelerin noter tasdikli olmasının zorunlu olmadığı, bu sözleşmelerin Eksik Gün Bildirim Formu ekinde ve aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmiş olması halinde, söz konusu form ve sözleşmelerin işverenlerden her ay tekrar istenilmeyeceği, ancak kısmi süreli çalışmalara ait iş sözleşmesinin noterden onaysız ve yasal süresi dışında verilmiş olması halinde sözkonusu belgelerin verildiği ay ve sonrası için hüküm ifade edeceği açıklanmıştır.
Bu bağlamda, kısmi süreli iş sözleşmelerinin;
-Noter tasdikli olması halinde , tasdik edildiği tarihteki yasal ödeme süresi dolmamış aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak takip eden aylar için,
-Noter tasdikli olmaması halinde ise , Sosyal Güvenlik Kurumuna verildiği tarihteki yasal ödeme süresi dolmamış aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak takip eden aylar için,
geçerli belge olarak kabul edilmektedir
Dolayısıyla, eksik gün bildirim formu ve eki kısmi süreli iş sözleşmelerinin bir defa verilmesi halinde, geçerli olduğu kabul edilen aydan başlanılarak sözkonusu sözleşmelerin takip eden aylar için Sosyal Güvenlik Kurumuna her ay verilmesine gerek bulunmamaktadır.
Örnek 3- 20.12.2010 tarihinde noterden tasdik edilmiş kısmi süreli iş sözleşmesinin 17/4/2011 tarihinde Eksik Gün Bildirim Formu ekinde Kuruma verilmiş olduğu varsayıldığında, sözkonusu sözleşme 2010/Kasım ayı için düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak geçerli belge olarak kabul edilecektir.
Örnek 4- Noterden tasdik edilmemiş olan kısmi süreli iş sözleşmesinin 16.01.2011 tarihinde Eksik Gün Bildirim Formu ekinde Kuruma verilmiş olduğu varsayıldığında, sözkonusu sözleşme 2010/Aralık ayı için düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak, geçerli belge olarak kabul edilecektir.
IV- EKSİK GÜN BİLDİRİM FORMU VE EKİ BELGELERİN KURUMA VERİLMEMESİ VEYA KURUMCA GEÇERLİ SAYILMAMASI HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre, sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde Kuruma verilmesi işverenlere 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilmektedir.
Sözkonusu tebligat üzerine işverenlerce II nolu bölümde de açıklandığı üzere, eksik çalışma nedeninin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belgelerle kanıtlanması halinde, Kurumca bu belgelere de itibar edilmekte, dolayısıyla bu durumda eksik çalışılmış süreler için ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Buna karşın, yapılan tebligat üzerine eksik çalışma nedeninin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belgelerle kanıtlanamaması halinde, eksik sürelere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde Kuruma verilmesi gerekmektedir.
Sözkonusu ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin;
-Bir aylık süre içinde işverenlerce düzenlenerek Kuruma verilmesi halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına
Aylık Asgari Ücret / 8 tutarında,
-Bir aylık süre içinde işverenlerce düzenlenmemesi nedeniyle Kurumca re’sen düzenlenmesi halinde ise, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına
Aylık Asgari Ücret / 2 tutarında,
idari para cezası uygulanmaktadır.
Örnek 5-2010/Ekim ayına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinde (A) sigortalısının 12 gün ücretsiz izinli olduğunun belirtildiği, ancak Eksik Gün Bildirim Formu ve eki ücretsiz izin belgesinin Kuruma verilmemiş olması nedeniyle Kurumca istenilen ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin işveren tarafından düzenlenerek Kuruma verildiği varsayıldığında, işveren aleyhine
760,50 / 8 = 95,06 = 95,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Örnek 6- 5 nolu örnekteki işverence ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin bir aylık süre içinde Kuruma verilmemesi nedeniyle sözkonusu belgenin Kurumca re’sen düzenlendiği varsayıldığında, işveren aleyhine,
760,50 / 2 = 380,25 = 380,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Diğer taraftan, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre geçirilmekle birlikte, Kurumca re’sen düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı tahakkuk eden primlerin tebliğinden önce Kuruma verilmiş olması halinde, bir aylık sürenin geçirilmiş olduğu üzerinde durulmaksızın yine aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına Aylık Asgari Ücret / 8 tutarında idari para cezası uygulanması gerekmektedir.
Örnek 7- Eksik Gün Bildirim Formu ve eki belgelerin Kuruma verilmemiş olması nedeniyle, eksik günlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin Kuruma verilmesi hususundaki yazının işverene 20.02.2011 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin işverence 20.03.2011 tarihine kadar Kuruma verilmesi gerekmektedir. Ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin 20.03.2011 tarihine kadar Kuruma verilmemesi durumunda, bahse konu belgenin 21.03.2011 tarihinden itibaren Kurumca re’sen düzenlenerek tahakkuk eden primlerin işverene tebliğ edilmesi icap etmektedir. Dolayısıyla, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesi, işverence, 21.03.2011 tarihinden sonra olmakla birlikte, Kurumca re’sen düzenlenerek tahakkuk eden primlerin tebliğ edildiği tarihten önce verildiği takdirde, işveren aleyhine aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla Aylık Asgari Ücret / 8 tutarında idari para cezası uygulanmasıicap etmektedir.
V- SONUÇ
1-Sigortalıların eksik gün bildirim formu ve eki belgelerinin ilişkin olduğu aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna elden verilmesi veya posta kanalıyla gönderilmesi,
2- Sigortalıların eksik çalışmalarını kanıtlayan belgelerin noter onaylı veya resmi kurum ve kuruluşlardan alınmış olması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumunca süresi dışında verilen bu belgelere de itibar edildiği,
3-Kısmi süreli iş sözleşmelerinin;
-Noter tasdikli olması halinde, tasdik edildiği tarihteki yasal ödeme süresi dolmamış aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak takip eden aylar için,
– Noter tasdikli olmaması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumuna verildiği tarihteki yasal ödeme süresi dolmamış aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak takip eden aylar için,
geçerli belge olarak kabul edildiği,
4- Eksik bildirilmiş sürelere ilişkin Kurumca istenilen ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin işverenlerce düzenlenerek Kuruma verilmesi halinde uygulanacak idari para cezasının, Kurumca re’sen düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı uygulanacak olan idari para cezasına oranla % 75 daha düşük olacağı,
hususlarına dikkat edilmesi, sonradan yaşanabilecek muhtemel sorunların önüne geçilmesini sağlayacaktır.
