Genel Sağlık Sigortalısı Ve Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilerin Yol, Gündelik Ve Refekatçi Ödemeleri

I. GİRİŞ

Bilindiği üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile nüfusun tamamı genel sağlık sigortası kapsamına alınması amaçlanmış olup, 01.10.2008 tarihinden önce göreve başlamış devlet memurları hariç olmak üzere hali hazırda sosyal güvencesi olanlar 01.10.2008 tarihi itibariyle genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Yine devlet memurları 15.01.2010 tarihi itibariyle[1], TSK personeli 15.10.2010 tarihi itibariyle[2], sosyal güvencesi olmayalar ise 01.01.2012 tarihi itibariyle genel sağlık sigortası kapsamına alınmasıyla bazı istisnalar haricinde neredeyse nüfusun tamamına SGK üzerinden sağlık yardımları verilmeye başlanılmıştır. Tüm bu sağlık giderleri ise kurum tarafından çıkarılmış olan sağlık uygulama tebliği[3] esas alınarak ödenmektedir. Makalemizde yol, gündelik ve refakatçi gibi tedaviye bağlı giderlerin SGK tarafından ne şekilde karşılanacağına dair usul ve esaslardan bahsedilecektir.

 II. SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARI TARAFINDAN YAPILAN SEVKLER

Belirli aralıklarla kontrolü uygun görülen (kanser tedavisi gören, organ, doku ve kök hücre nakli uygulanan) hastaların kontrol çağrılarında ve belli bir program çerçevesinde tedavi gören hastaların yerleşim yerinde ikinci veya üçüncü basamak sağlık hizmeti sunucusunun bulunmaması nedeniyle yapılan ilk sevkleri birinci basamak sağlık kuruluşlarınca yapılmaktadır. Yukarıdaki belirtilen tedaviler ve kontrol çağrılarına ait sevkler ile mutat taşıt dışı vasıtayla yapılacak sevklerin haricindeki sevkler sözleşmeli ikinci ve üçüncü sağlık hizmet sunucuları tarafından yapılması gerekmektedir. Diş hastalıklarının tedavilerinde üçüncü basamak sağlık hizmet sunucuları olarak üniversitelerin diş hekimliği fakülteleri esas alınmaktadır. Söz konusu uygulamada sözü edilen en yakın üçüncü basamak sağlık hizmeti sunucusu sosyal güvenlik il müdürlükleri tarafından tespit edilmekte olup, hastalardan bu konuda herhangi bir belge istenmemektedir.[4] Hekim ve diş hekimlerince sağlık hizmeti sunucuna yapılan sevkler, sevkin yapıldığı gün dâhil 3 (üç) işgünü geçerlidir. [5]

III. YOL, GÜNDELİK VE REFEKATÇİ ÖDEMELERİ

Hastaların tedavileri nedeniyle yapmış oldukları yol, gündelik ve refakatçi giderlerinin nasıl karşılanacağı kanun, yönetmelik ve tebliğ ile düzenlenmiş olup[6], ödenecek tutarlar Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlendiğinden, bahse konu ödemelerdeki usul ve esaslar mevzuat ışığında ele alınmıştır. Bilindiği üzere tedaviye bağlı giderler kişilerin başvurusu halinde ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerince ödenmektedir. Belediye yerleşim alanı içerisinde yapılan sevklerde yol ve gündelik ödenmeyeceği hüküm altına alınmış olup, burada yerleşim yeri hastanın ikametgâhının bulunduğu yer değil, sevk belgesini düzenleyen sağlık hizmeti sunucusunun bulunduğu yer olarak anlaşılmaktadır.[7] Genel sağlık sigortalısı yerleşim yerinden almış olduğu sevk belgesine istinaden sevk edildiği sağlık hizmeti sunucusundaki tedavisi sonrası dönüşte yerleşim yeri yerine başka bir yere gitmiş ise sevkin düzenlendiği yerleşim yeri mesafesini aşmamak üzere yol ücreti ödenir. Yol giderleri en yakın üçüncü basamak sağlık hizmet sunucusunun bulunduğu yerleşim yeri esas alınarak ödenmektedir. Yol gideri ücretleri Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan Karayolları Şehirlerarası Yolcu taşımacılığında uygulanacak taban ücreti esas alındığından fatura\bilet bedeli belirtilen miktarları geçememektedir. Ancak fatura\bilet bedeli belirtilen tarifelerden daha düşükse belirtilen veya düşük beyan edilen miktarlar üzerinden ödenmektedir. Yol giderlerinde özel araçları ile gidenlerde mutat taşıt ücreti ödendiğinden[8] söz konusu kişilerden bilet veya fatura istenmeksizin belirtilen oranlar üzerinden ödeme yapılmaktadır. İstisna olarak mutat taşıt dışı sevklerde örneğin uçakla yerleşim dışına yapılan sevklerde hasta ve refakatçinin uçukta hangi sınıfta seyahat ettiğine bakılmaksızın giderler ekonomik sınıf üzerinden ödenmektedir. Gündelik ve refakatçi ödemelerinde ise aynı aileden iki ayrı hastaya refakatçilik yaptığı belgeler ile tespiti halinde tek bir kişi için, iki ayrı refakatçinin refakat ettiğinin tespiti halinde ise her iki refakatçi içinde giderler ödenmektedir. Yine yerleşim yeri dışına yapılan sevk sonucu sağlık hizmet sunucusun aynı veya farklı dallara yaptığı sevklerde her iki hastanede geçen ayakta tedavi süreleri içinde gündelik ödenmektedir. Tedaviye bağlı hasta ve\veya refakatçi giderlerinin ödenmesi için örneği kurumca hazırlanmış olan dilekçe ve ekleri ile posta veya şahsen Kuruma başvurulması gerekmektedir. Tedaviye bağlı yol, gündelik ve refakatçi giderlerine ait ödemeler, hali hazırda aktif olarak çalışanların istedikleri banka hesap\ İBAN numaralarına, SGK’dan aylık\gelir alanların aylık\gelir aldıkları hesap numaraları hariç istedikleri banka hesap\ İBAN numaralarına gönderilmektedir. Banka hesap numaralarına ait bilgi ihtiva etmeyen dilekçelere istinaden yapılacak ödemeler önceden olduğu gibi T.C. kimlik numaraları üzerinden Ziraat bankası şubelerine gönderilmektedir.

IV. SONUÇ

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tedaviye bağlı yol, gündelik ve refakatçi giderlerinin karşılanması için öncelikle mevzuat hükümlerine riayet edilerek sevkin yapılmış olması ve sevkin yapıldığı tarihten itibaren 3 (üç) işgünü içerisinde sağlık hizmet sunucusuna başvurulması gerekmektedir. Daha sonra bahse konu giderler dilekçe eki ile birlikte Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine elden veya posta yoluyla gönderilmesi halinde gerekli kontroller yapılarak Sağlık Uygulama Tebliğindeki  (SUT) miktarları geçmemek üzere belirtilen banka hesap/İBAN numaralarına gönderilmektedir. Belirtilen hususlara dikkat edilmesi halinde hasta ve yakınlarında oluşacak ekonomik kayıpların bir nebzede olsa önüne geçilmiş olunacaktır.