Konut Yapı Kooperatiflerine Kdv İadesi İmkanı

1. GİRİŞ

03/07/2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile vergi kanunlarında birtakım yeni düzenlemeler yapılmıştır.

Bu düzenlemelerden birisi de 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinin 4. fıkrasının (k) bendinde yer alan “ konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri” ibaresinin madde metninden çıkarılmasıdır. Yapılan bu değişiklik ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri KDV’ye tabi olacaktır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri ise 5904 sayılı kanun ile KDV Kanunu’na eklenen Geçici 28. madde hükmüne göre KDV’den istisnadır.

Söz konusu düzenleme konut yapı kooperatiflerine ilave bir yük getiriyor gibi görünse de konut yapı kooperatiflerinin yüklenmiş oldukları KDV’lere iade imkanı getirmektedir.

2. KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMİNİN KDV BOYUTU

2.1. 5904 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEME ÖNCESİ

KDVKanunu’nun 17. maddesinin 4. fıkrasına 4369 sayılı Kanun ile eklenen (k) bendinde, konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri 01/08/1998 tarihinden itibaren istisna kapsamına alınmıştır. Burada konuta ilişkin herhangi bir alan sınırlaması olmayıp konut yapı kooperatifleri tarafından üyelerine teslim edilen tüm konutlar istisna kapsamına girmektedir. Ancak üyeler dışındaki kişilere yapılan teslimler ile üye olan ya da üye olmayan kişilere yapılan işyeri teslimleri istisna kapsamına girmemektedir.

KDV Kanunu’nun 30/a maddesinde; “Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez” hükmü yer almaktadır.

Yine KDV Kanunu’nun 32. maddesinde “Bu kanunun 11, 13, 14 ve 15. maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur.” Hükmü bulunmaktadır.

KDV Kanunu’nun 30. maddesi indirilemeyecek KDV‘ yi açıklarken, 32. madde 30/a maddesi hükmüne istisna getirerek 11, 13, 14 ve 15. maddeler gereğince vergiden istisna edilmiş işlemler ile ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin indirilebileceği, indirim yoluyla telafi edilemeyen verginin iade edilebileceğini hüküm altına almıştır.

Bu hükümler çerçevesinde, KDV Kanunu’nun 32. maddesinde sayılan ve tam istisna kapsamına giren işlemler nedeniyle yüklenilen vergiler indirim konusu yapılmakta, indirilemeyen kısım ise iade edilmektedir. Bunlar dışında kalan ve kısmi istisna kapsamına giren işlemlerle ilgili alış ve giderler dolayısıyla yüklenilen vergilerin kanunun 30/a maddesi hükmü gereği indirimi veya iadesi mümkün değildir. Kısmi istisna kapsamına giren işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin KDV Kanunu’nun 58. maddesi hükmüne göre, Gelir ve Kurumlar vergileri açısından gider olarak dikkate alınmaktadır.

Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri KDV Kanunu’nun 17/4-k maddesinde düzenlenmiş olduğundan kısmi istisna kapsamındadır. Buna göre konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimi KDV’ye tabi değildir, bunun sonucu olarak da teslim ettikleri konutlar için yüklendikleri KDV’nin indirim ve iadesi mümkün değildir. İndirim konusu yapılamayan KDV’lerin Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet unsuru olarak dikkate alınabilmektedir.

2.2. 5904 SAYILI KANUNLA İLE YAPILAN DÜZENLEME SONRASI

5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 13. maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 4. fıkrasının (k) bendinde yer alan “ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri” ibaresinin madde metninden çıkarılmıştır. Yapılan bu değişiklik ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri KDV’ye tabi olacaktır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri ise 5904 sayılı kanunun Geçici 28. maddesi hükmüne göre KDV’den istisnadır.

KDV Kanunu’nun 28. maddesinde KDV matrahına uygulanacak oran hüküm altına alınmıştır. Bu maddeye göre Katma Değer Vergisi oranını belirlemek üzere Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.Bakanlar Kurulu 2002/4480 Sayılı Kararla kendisine verilen yetkiyi kullanarak KDV oranlarının aşağıdaki şekilde uygulanmasına karar vermiştir;

I sayılı listenin 11. maddesinde ise net alanı 150 m²‘ye kadar konut teslimleri yer almaktadır.

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, konut yapı kooperatifleri de üye olsun yada olmasın net alanı 150 m²‘ye kadar olan konut teslimleri için %1, net alanı 150 m²nin üzerindeki konut teslimleri için ise  KDV hesaplayacaktır.

Bu bağlamda 03/07/2009 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları 150 m² ‘ye kadar olan konut teslimleri için KDV iadesi imkanı doğmaktadır. Çünkü 3065 sayılı KDVK’nın 29. maddesinin (2) numaralı fıkrasında 5035 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen KDV’nin, Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan kısmının, yılı içinde vergilendirme dönemleri itibariyle mahsuben, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen tutarların da izleyen yıl içinde mükellefin isteğine bağlı olarak nakden ya da mahsuben iadesi imkanı getirilmiştir.

Dolayısıyla 03/07/2009 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatifleri yüklenmiş oldukları KDV’leri indirim konusu yapabilecek, indirimli orana tabi teslimle ilgili olup indirim konusu edemediği KDV’nin Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan kısmını nakden ya da mahsuben iade alabilecektir.

3. SONUÇ

5904 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 13. maddesi ile “ 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 4. fıkrasının (k) bendinde yer alan “ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri” ibaresinin madde metninden çıkarılmıştır. Yapılan bu değişiklik ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri KDV’ye tabi olacaktır.

Söz konusu düzenleme öncesi, konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimi KDV Kanunu’nun 17/4-k maddesi uyarınca KDV’den istisna edilmiş olduğundan KDV’ye tabi değildi. Bunun sonucu olarak da teslim ettikleri konutlar için yüklenmiş oldukları KDV’nin indirim ve iadesi mümkün olmamakta idi.

Yapılan düzenleme ile 03/07/2009 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimi KDV’ye tabi olacaktır. Bununla birlikte konut yapı kooperatifleri yüklenmiş oldukları KDV’leri indirim konusu yapabilecek ve indirimli orana tabi teslimle ilgili olup indirim konusu edemediği KDV’nin Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan kısmını nakden ya da mahsuben iade alabilecektir.