Varlık Barışı Uygulamasında Son Günler

 

1- GİRİŞ

5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkındaki Kanun’un[1]amacı, gerçek ve tüzel kişilere ait olup yurt dışında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının ekonomiye kazandırılması ve taşınmazların kayda alınması ile yurt içinde bulunan ancak işletmelerin öz kaynakları içinde yer almayan bu türden varlıkların sermaye olarak konulmak suretiyle işletmelerin sermaye yapılarının güçlendirilmesini sağlamaktır.

Kamuoyunda Varlık Barışı olarak adlandırılan 5811 sayılı Yasa;

· – 1/10/2008 (5917 sayılı Kanun’un[2]yürürlüğünden**sonra beyanda bulunan mükellefler için 1/6/2009) tarihi itibarıyla gerçek veya tüzel kişilerce sahip olunan ve yurt dışında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yurda getirilerek ekonomiye kazandırılması ile taşınmazların kaydedilmesini,

· – Yurt içinde bulunan ancak 1/10/2008 (5917 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra beyanda bulunan mükellefler için 1/6/2009) tarihi itibarıyla işletmelerin öz kaynakları içinde yer almayan bu türden varlıkların banka veya aracı kurumlardaki hesaba yatırılarak işletmelere sermaye olarak konulmasını,[3]

· – Bazı yurt dışı kazançların gelir veya kurumlar vergisinden istisna edilmesini

öngörmektedir.

2- UYGULAMA ESASLARI

30/09/2009 tarih ve 27362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5811 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen bildirim ve beyan sürelerinde yapılan değişikle;

Gerçek veya tüzel kişilerce, 1/6/2009 tarihi itibarıyla sahip olunan ve yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar, 10/07/2009[4]tarihinden 31/12/2009 tarihine kadar Türk Lirası cinsinden rayiç bedelle banka veya aracı kuruma bildirilmesi ya da vergi dairelerine beyan edilmesi,

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 1/6/2009 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında işletmenin öz kaynakları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 10/07/2009[5]tarihinden 31/12/2009 tarihine kadar Türk Lirası cinsinden rayiç bedelle vergi dairelerine beyan edilmesi halinde,

vergi dairelerince,

Gerçek veya tüzel kişilerce, 1/6/2009 tarihi itibarıyla sahip olunan ve yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlara ilişkin bildirilen tutar üzerinden %2 ,

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 1/6/2009 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında işletmenin öz kaynakları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlara ilişkin bildirilen tutar üzerinden ise %5 oranında

vergi tarh edilir ve tarh edilen bu vergi, tarhiyatınyapıldığı ayıizleyen ayın sonuna kadar ödendiği takdirde,

beyan edilen tutarların ;

01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için ilerleyen yıllarda yapılması muhtemel veya 01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için 19/06/2009[6]tarihinden sonra başlayan vergi incelemelerinde tespit edilecek matrah farkından mahsup olanağı sağlanmıştır.

Ancak bu kıymetlerin, 213 sayılı Vergi Usul Kanun’u uyarınca defter tutan mükellefler tarafından beyan tarihi itibarıyla, taşınmazlar dışındaki varlıklarını banka ve aracı kurumlardaki hesaplara yatırmak suretiyle kaydedip pasifte özel fon hesabı açarak, bu fon hesabının, sermayenin cüz’ü addolunması ve beyan tarihinden itibaren altı ay içinde sermayeye ilave olunması gerekmektedir. Ayrıca, bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmamaktadır.

Diğer yandan 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkındaki Kanun’un uygulanması ile ilgili olarak yayımlanan Seri (2) numaralı tebliğin “3.7 Türkiye’de sahip olunan taşınmazların sermaye şirketleri adına beyan edilmesi ve sermaye artırımı işlemlerinde Harç ve Damga Vergisi uygulaması” başlığı altında 5811 sayılı yasanın 3’üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmüne istinaden sermayeye ilave edilmek üzere anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin aktifine kaydolacak taşınmazlara ilişkin tapuda yapılacak işlemler ile diğer sermaye artırımı işlemlerinin Harçlar Kanunu’nun 123. maddesi uyarınca harçtan; bu işlemler için düzenlenecek kâğıtların da Damga Vergisi Yasası’na ekli (2) sayılı tablonun IV/16 bölümü hükmü uyarınca Damga Vergisi’nden bağışık olduğu hususu ayrıca açıklanmıştır.[7]

3- KANUN’UN SUNDU�zU İMKANLARIN AYRICALI�zI

5811 sayılı Kanun’un en önemli ayrıcalığı şüphesiz ki, mükellefler tarafından yukarıda belirtilen hususlar doğrultusunda beyan edilen tutarların 01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için yapılması muhtemel veya 01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için 19/06/2009 tarihinden sonra başlayan vergi incelemelerinde tespit edilecek matrah farkından mahsup olanağı sağlanmış olmasıdır.

Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse;

A. Ltd. �zti.’nin 2010 Aralık ayında, Ocak 2007 yılı için beyan ettiği alış faturalarından 10.000,00 TL’lik kısmının vergi mevzuatı yönünden geçerli sayılmadığını öğrendiğini düşünelim. Bu durumda mükellefin yapabileceği işlemler aşağıdaki gibi olmaktadır.

1- Faturaları kayıtlarından çıkararak Vergi Usul Kanunu’nun 376 ıncı maddesi gereğince cezada indirimden yararlanmak suretiyle düzeltme beyannamesi verebilir. Bu durumda, indirim konusu KDV tutarının, kayıtlardan çıkarılan faturada gösterilen tutar kadar azalması sonucu, ödenmesi gereken KDV’de artış meydana gelebilecektir. Böylece, daha önce ödenmemiş olan KDV tutarı, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezasının yarısının ödenmesi gerekmektedir. Bu tutar 4.777,50 TL’dir .

2- Faturaları kayıtlarından çıkararak pişmanlıkla beyanname verebilir.

Beyannamelerin pişmanlıkla verilmiş olması dolayısıyla çıkabilecek ödenmesi gereken KDV için mükellefler adına Vergi Usul Kanunu’nun 371 inci maddesi gereğince vergi ziyaı cezası kesilmeyeceğinden, vergi aslının pişmanlık zammı ile birlikte ödenmesi gerekecektir. Bu tutar ise 3.877,50 TL’dir.

3- Faturaları kayıtlarından çıkarmayanlar hakkında vergi incelemesi yapılır.

Rapor sonucunda mükellef hakkında, indirim konusu KDV tutarının, ilgili alışlara ait KDV’nin reddedilmesi suretiyle faturada gösterilen tutar kadar azalması sonucu, ödenmesi gereken KDV’de artış meydana gelebilecektir. Böylece, daha önce ödenmemiş olan KDV tutarının gecikme faizi ve cezasıyla birlikte ödenmesi gerekecektir. Bu tutar ise 5.677,50 TL’dir.

Ayrıca inceleme elemanı tarafından ilgili faturaların bilerek kullanıldığı kanaatine varılması halinde uygulanacak vergi ziyaı cezası 3 (üç) kat olarak uygulanacağı gibi şirket müdürü/müdürleri hakkında da VUK 359/b bendi gereğince 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmak üzere ilgili savcılığa suç duyurunda bulunulabilecektir. Böylece ödenmesi gerekecek tutar 9.277,50 TL olacaktır.

4- Varlık Barışından yararlanılması halinde, yukarıda sayılan esaslar çerçevesinde işlem yapılır. Buna göre 31/12/2009 tarihine kadar,

sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 1/6/2009 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında işletmenin öz kaynakları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlara ilişkin 10.000,00 TL bildirilmiş olması ve bu tutarın %5’inin (500,00 TL) vergi dairelerine yatırılmış olması halinde 2010 yılında tespit edilebilecek bu hususla ilgili bir işlem yapılmasına gerek kalmayacaktır.

4- SONUÇ

30/09/2009 tarih ve 27362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 31/12/2009 tarihine kadar uzatılan ve 01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için ilerleyen yıllarda yapılması muhtemel veya 01/01/2008 tarihinden önceki dönemler için 19/06/2009 tarihinden sonra başlayan vergi incelemelerinde tespit edilecek matrah farkından mahsup olanağını sağlayan 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun hükümlerinden mükelleflerin yararlanması halinde, ileride ödemek zorunda kalabilecekleri 9.277,50 TL ve Vergi Usul Kanunu’nun 359/b bendi gereğince 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmak üzere haklarında ilgili savcılığa suç duyurunda bulunulması riskinden 500,00 TL gibi bir rakamı ödemek suretiyle kurtulabileceklerdir.

[1]22/11/2008 tarih ve 27062 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

[2]10/09/2009 tarih ve 27284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

** 5917 sayılı Kanun’un 48 inci maddesinin h bendi gereğince Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

[3]1 Seri No’lu 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin Genel Tebliğ, Resmi Gazete, 06/12/2008, 27076 www.rega.basbakanlik.gov.tr

[4] 3 Seri No’lu 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin Genel Tebliğ, Resmi Gazete,12/08/2009, 27317 www.rega.basbakanlik.gov.tr

[5] 3 Seri No’lu 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin Genel Tebliğ, Resmi Gazete, 12/08/2009, 27317 www.rega.basbakanlik.gov.tr

[6]Şükrü KIZILOT, “Varlık Barışı ve Bazı İnce Noktalar”, Hürriyet Gazetesi, 22/10/2009

[7]Veysi SEVİŞ, “Varlık Barışından Sermaye Artırımı Harçtan Muaf”, Referans Gazetesi, 09/09/2009

*2010 yılı için gecikme faizinin %2,5 olacağı varsayılmıştır.