Bilgili Denetim Denetim Güven İster
I-GİRİŞ
Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye de yeşil kart hizmetlerden aktif olarak faydalanan yaklaşık 9 milyonun vatandaşımızın olduğu bilinmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumunun güvencesi altında bulunmayan ve Yeşil Kart Kanunun öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde aylık geliri veya aile içindeki gelir payı 1475 sayılı İş Kanununa göre belirlenen asgari ücretin vergi ve sosyal sigorta primi dışındaki miktarının 1/3` ünden az olan vatandaşlar ile Özel kanunlarla sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanması öngörülen vatandaşların yararlanmış olduğu yeşil kart sistemi Hükümetin devrim niteliğinde olan yeni uygulaması ile 31.12.2011 tarihinde son bulmaktadır. Yapılan bu yeni uygulama ile yeni yılın ilk günü 01.01.2012 tarihinden itibaren yeşil kart uygulamasından faydalanan vatandaşlarımız ile her hangi bir sosyal güvenlik sistemine tabi olmayan vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından otomatik olarak Genel Sağlık Sigortasına tabi olacaktır.
Ülkemizde sürekli güncelliğini koruyan Yeşil Kart uygulamasında yapılan köklü değişiklikler makalemizin konusunu oluşturmaktadır.
II- YEŞİL KART’IN TANIMI VE KAPSAMI
3816 kanun numarası ile resmi gazetede 03.07.1992 tarih 21273 sayı ile yayınlanan ‘’ÖDEME GÜCÜ OLMAYAN VATANDAŞLARIN TEDAVİ GİDERLERİNİN YEŞİL KART VERİLEREK KARŞILANMASI” hakkındaki kanunda yeşil kartın tanımı ‘’ Hiç bir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında olmayan ve sağlık hizmetleri giderlerini karşılayacak durumda bulunmayan Türk vatandaşlarının bu giderlerinin, Genel Sağlık Sigortası uygulamasına geçilinceye kadar Devlet tarafından karşılanmasını ve bu hususta uyulacak usul ve esasların belirlenmesidir.” Şeklinde yapılmıştır.
Bu Kanunla ; hiçbir Sosyal Güvenlik Kurumunun güvencesi altında bulunmayan ve bu Kanunun öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde belirlenecek aylık geliri veya aile içindeki gelir payı 1475 sayılı İş Kanununa göre belirlenen asgari ücretin vergi ve sosyal sigorta primi dışındaki miktarının 1/3’ünden az olan ve Türkiye’de ikamet eden Türk vatandaşlarının; Türkiye’deki yataklı tedavi kurumlarında yatarak görecekleri tedavi hizmetlerini ve her türlü masraflarını ve Tedavi hizmetlerini verecek kurum ve kuruluşları kapsamaktadır.
Tanımdan ve yapılan açıklamadan anlaşılacağı üzere Yeşil Kart; Sosyal Güvencesi olmayan ve geliri asgari ücretin 1/3 ünden az olan Genel Sağlık Sigortası (5510 kanun 60. Maddesi ) uygulaması kapsamında olmayan vatandaşlarımızın sağlık hizmet giderlerinin karşılanmaktadır.
III- GENEL SAĞLIK SİGORTASI TANIMI VE PRİM ORANLARI
16.06.2006 tarih 26200 sayı ile resmi gazetede yayınlanan ve 31.06.2006 tarihinde kabul edilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanununda Genel Sağlık Sigortası tanımlanırken İkametgahı Türkiye’de olan kişilerden; Sosyal güvenlik kapsamında sigortalı çalışanları (4/a, 4/b,/4/c ) ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişileri, hak sahiplerini, aynı kanunun 60. madde sayılan kişileri bir de içine alan ; var olan ve oluşacak hastalık riskine karşı bütün fertlerin sağlık hizmetlerinden etkin bir şekilde faydalanmasını sağlayan sistemdir şeklinde yapılmıştır.
5510 sayılı kanunun 80 . maddesinde Prime Esas Kazançlar bölümünde dördüncü fıkrasında yalnızca Genel Sağlık Sigortasına tabi olanlardan 60/d fıkrasındakiler (oturma izni almış yabancılar) için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarı, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kişiler için asgari ücret, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen kişiler için ise prime esas asgari kazanç tutarı esas alınır. 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar için Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutar, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır. 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar için gelir testleri Kurumca sonuçlandırılıncaya kadar 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır. Ancak gelir testi sonucu, aile içindeki gelirleri asgari ücretin altında kalan genel sağlık sigortalılarının bu sürelerde gelir testi sonucuna göre ödemeleri gereken tutarların üzerinde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilmektedir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun geçici 12.(Değişik 17.04.2008-5754/68md) Maddesi dördüncü fıkrasında Yeşil Kartlılar için geçiş hükümlerinin uygulanacağı, 01.01.2012 tarihine kadar Yeşil Kartlıların durumlarında değişiklik olmaması halinde her hangi bir işleme gerek kalmaksızın 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun 60. Maddenin c/1 alt fıkrası kapsamında genel sağlık sigortalısı olacağından bahsetmektedir. Durumlarında değişiklik olan Yeşil Kart sahiplerinin aile içindeki gelir durumlarına göre ödeyecekleri primler tahakkuk ettirilir.
VI- YENİ YIL ve YENİ UYGULAMA
01.01.2012 tarihinde uygulamaya koyulan otomatik yapılacak GSS tescil işlemi ile her şey değişiyor, herhangi bir Sosyal Güvenlik sistemine tabi olmayan Yeşil kart sahibi vatandaşların hepsi her hangi bir ayrıma tabii tutulmadan Sosyal Güvenlik Kurumunca Genel Sağlık Sigortalısı yapılacak.
Çeşitli Kanunlarla yeşil kart sahibi olanlardan;
3816 sayılı kanuna göre yeşil kartı olan ve durumlarında her hangi bir değişiklik olmayan vatandaşlarımızı 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun 60/c/1 maddesi kapsamında,
2022 sayıl kanuna göre maaş alanlar Yeşil kartlılar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun 60/c/3 maddesi kapsamında,
442 sayılı Köy kanunun 74. Maddesine göre görevlendirilen köy koruyucuları ve 16. Maddesine göre aylık alanlar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun 60/c/9 kapsamında Genel Sağlık Sigortalısı olarak tescil edilecektir.
Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus vizesi devam eden yeşil kart sahibi kişilerden 01.01.2012 tarihinden sonra gelir tespiti istenmeyecektir. Yeşil Kart Sahibi kişilerin vizesinin bitmesi veya durumlarında değişiklik olan ve ilk defa yeşil karta başvuranlar için gelir tespiti istenecektir. Gelir tespit işlemleri bundan sonra il ve ilçelerde bulunan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlaşma Genel Müdürlüğüne bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca yapılacaktır.
V- SONUÇ
Ülkelerin en önemli sorunlarında bir tanesi olan sağlık hizmetleri aynı zamanda geleceğe yön veren politikalarıdır. Sosyal devlet anlayışında; ülke vatandaşlarının sağlık hizmetlerinden eşit, dengeli ve düzenli faydalanması bu ülkelerin en önemli amaçlarda bir tanesidir, Ülkemizin de sosyal devlet olmasından dolayı sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, zamanında ve düzenli yapılması günümüz ve geleceğimiz nesillerinin şekillenmesinde en önemli politikasıdır.
Ülkemizde geçtiğimiz yıllarda Sosyal Güvenlik Kurumlarının (SSK, BAĞ-KUR, EMEKLİSANDIĞI) birleşmesi ile kurumlar arası prosedür karmaşa bitmekle birlikte birleşme konusunda sağlık ayağı (Yeşil Kart sahipleri ) eksik kalmıştı. Sosyal Güvenlik Kurumu eksik kalan birleşme işini, devrim niteliğindeki çalışma olan Yeşil Kart sahibi dahil bütün vatandaşların Genel Sağlık Sigortası çatısı altına almakla son vermiştir.
Uygulamaya koyulan yeni sistemle, tek çatı altında bütün vatandaşların çalışan, çalışmayan, yeşil kartlı hepsi Genel Sağlık Sigortalısı olmuştur, bu işlemle birlikte asıl birleşmenin şimdi daha sağlıklı olduğu kanısındayız.
*Sosyal Güvenlik Denetmeni, Pendik Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür Yardımcısı
(1)5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunu
(2)3816 Sayılı Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Karşılanması hakkındaki kanun
