Yetim Çocuklara Ölüm Aylığı Bağlanması

I- GİRİŞ

5510 sayılı Kanun uyarınca uzun vadeli sigorta kolları malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarıdır. Ölüm sigortası kapsamında hak sahiplerine ölüm aylığı, ölüm toptan ödemesi, evlenme ödeneği ve cenaze ödeneği yardımları yapılmaktadır.

Bu makalede ölüm sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları, ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması ile aylıkların başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanmasından bahsedilecektir.

            II- ÖLÜM SİGORTASINDAN SAĞLANAN HAKLAR VE YARARLANMA ŞARTLARI

5510 sayılı Kanunun 32 inci maddesi uyarınca ölüm sigortası kapsamında yetim çocuklara ölüm aylığı, ölüm toptan ödemesi, evlenme ödeneği ve cenaze ödeneği yardımları yapılmaktadır. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için;

a) En az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi[1] kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,

b) 47 nci maddede[2] yazılı sebeplerle kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış,

c) Bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş,

durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların[3] hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi gerekmektedir.

III- ÖLÜM AYLIĞININ HAK SAHİPLERİNE PAYLAŞTIRILMASI

Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması 5510 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde düzenlemiştir. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca ölen sigortalının Kanunun 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının;

5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç[4] bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;

1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,

2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,

3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının her birine % 25’i oranında aylık bağlanır.

5510 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca (b) bendinde belirtilen çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her birine % 50’si oranında aylık bağlanır.

Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan aynı esaslar dâhilinde yararlanır.

Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.

IV- AYLIKLARIN BAŞLANGICI, KESİLMESİ VE YENİDEN BAĞLANMASI

5510 sayılı Kanunun 35 inci maddesi uyarınca ölüm sigortasından sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar sigortalının ölüm tarihini ve hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılır. Hak sahiplerine bağlanan aylıklar Kanunun 34 üncü maddede belirtilen şartların ortadan kalktığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilir.

Ancak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerden öğrenci olanların sigortalı sayılmaları, bağlanan aylıkların kesilmesini gerektirmez.

             Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde, 34 üncü maddede belirtilen şartlar saklı kalmak kaydıyla, müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren yeniden aylık bağlanır. 5510 sayılı Kanunun 35 inci maddesi gereğince aylığı kesilen çocuklardan, sonradan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında kaybederek malûl olduğu anlaşılanlara, Kanunun 34 üncü maddesinde belirtilen şartları taşımaları halinde, malûllük durumlarının tespitine esas teşkil eden rapor tarihini takip eden ay başından itibaren, 94 üncü madde hükmü saklı kalmak kaydıyla aylık bağlanır.

Yeniden bağlanan aylık, aylığın kesildiği tarihten tekrar bağlandığı tarihe kadar geçen süre için Kanunun 55 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre artırılmak suretiyle belirlenir.

 

 

 

V-SONUÇ

Yetim çocuklara ölüm sigortası kapsamında ölüm aylığı, ölüm toptan ödemesi, evlenme ödeneği ve cenaze ödeneği yardımları yapılmaktadır. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır.