YMM Hilmi Kirday; Yeni Makine ve Teçhizat Alımında Katma Değer Vergisi ve Amortisman Teşviki

YENİ MAKİNE TEÇHİZAT ALIMINDA KATMA DEĞER VERGİSİ VE AMORTİSMAN TEŞVİKİ

GİRİŞ

27.03.2018 tarih ve 30373 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7103 sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile sanayi sicil belgesini haiz imalatçılara ve ar-ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri 31/12/2019 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna tutulmuştur.  (Uygulama 24 Aralık 2019 tarih ve 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamulaştırma Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 8. Maddesi ile 31/12/2022 tarihine kadar uzatılmıştır.) Aynı zamanda sözkonusu makine teçhizat alımlarının amortisman yoluyla itfa edilmesinde dikkate alınacak faydalı ömür yarı yarıya azaltılacaktır.  Böylelikle bahsettiğimiz makine teçhizat alımlarına ilişkin olarak mükelleflere iki yönlü bir teşvik sağlanmıştır.  Öte yandan 7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile eklenen madde ile bahsettiğimiz makine teçhizat teslimleri tam istisna olarak teselsül ettirilmiştir. Çalışmamız yürürlük tarihi 01.05.2019 olan ve 2019 yılı sonuna kadar faydalanılabilecek teşviğin uygulamasına yönelik olacaktır.

1. Amortisman Boyutu

 

7103 sayılı kanunla 213 sayılı Vergi Usul Kanununa eklenen Geçici 30. madde şöyledir: “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra, 17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununa göre sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında faaliyette bulunan mükelleflerce münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere, 2019 takvim yılı sonuna kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca bu Kanunun 315 inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilir. Bu şekilde yapılacak hesaplamada faydalı ömür süresinin küsuratlı çıkması halinde, çıkan rakam bir üst tam sayıya tamamlanmak suretiyle ilgili kıymetlere uygulanacak amortisman oran ve süreleri belirlenir. Bu şekilde belirlenen oran ve süreler izleyen yıllarda değiştirilemez. İmalat sanayiinde kullanılmak üzere iktisap edilen ve madde hükmünden yararlanılabilecek makina ve teçhizatı tespite Bakanlar Kurulu, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

Yukarıdaki madde metninden de anlaşılacağı üzere;

• Sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde,
• Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri ile iştigal edem mükelleflerin bu amaçla kullanılmak üzere,
• Yatırım teşvik belgesi kapsamında,

2019 yılı sonuna kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilir.

Dolayısıyla bu kapsamda iktisap edilecek makine ve teçhizatın faydalı ömür süresi, normal olarak belirlenen faydalı ömür süresinin yarısı olarak kabul edilecektir. Mesela bahsi geçen kapsamda alınacak bir makinanın geçerli faydalı ömrü 10 yıl (amortisman oranı %10) olsun. Satın aldığımız makineye ilişkin katlandığımız bedeli 10 yıllık süre içinde itfa edebilecekken, yayımlanan bu madde ile makinenin faydalı ömrü 5 yıl (amortisman oranı %20) kabul edilecek böylelikle makine bedeli yarı sürede (daha hızlı) itfa edilecektir. Mükellefin aynı sabit kıymet için azalan bakiyeler usulüyle amortisman ayırmasıyla (amortisman oranı bu usulde ilk yıl için %40 olur) maliyetinin yarısına yakını ilk yılda itfa edilmiş (aynı tutarda vergi matrahı azaltılmış) olacaktır.

2. Katma Değer Vergisi ve İade Boyutu

2.1 KDV’siz Makine ve Teçhizat Alımı

 

7103 sayılı kanunla 3065 sayılı Katma Değer Vergisi’ne eklenen Geçici 39’uncu madde şöyledir: “17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununa göre sanayi sicil belgesini haiz katma değer vergisi mükelleflerine münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri 31/12/2019 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.

Bu kapsamda yapılan teslimler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, bu Kanunun 32’nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.

İstisna kapsamında alınan makina ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde; imalat sanayii veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.

İmalat sanayiinde kullanılmak üzere istisna kapsamında teslim edilecek makina ve teçhizatı belirlemeye Bakanlar Kurulu, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

Yukarıdaki madde metninden de anlaşılacağı üzere;

• Sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde,
• Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri ile iştigal edem mükelleflerin bu amaçla kullanılmak üzere,

münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere, 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilecek yeni makina ve teçhizat için katma değer vergisi uygulanmayacaktır.

Böylelikle bu kapsamda alım yapan mükellefler, makine teçhizat alımlarında KDV’nin çoğunlukla %18 olduğunu düşünürsek; söz konusu tutar kadar para kasalarından çıkmayacaktır. Makine ve teçhizatın bedellerinin normal tüketim mallarından çok daha yüksek olduğunu düşünürsek mükellefler söz konusu bedel kadar avantajlı bir maliyetle bunlara sahip olacaklardır.

Öte yandan kanun koyucu katma değer vergisi uygulanarak temin edilen makine teçhizat için teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde; imalat sanayii veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılmasını veya elden çıkarılmasını yasaklamıştır. Bu hallerde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

Ayrıca bu kapsamda yapılan teslimler nedeniyle yüklenilen vergilerin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirileceği, indirim yoluyla telafi edilemeyen vergilerin, KDV Kanunu 32’nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edileceği hükmü eklenmiştir.

2.2 KDV’siz Makine Teçhizat Alımının İade Boyutu

Ayrıca konuyla ilgili olarak 7104 sayılı kanunla 3065 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrası “m” bendine eklenen hüküm şöyledir: “26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri (İstisna kapsamında alınan makina ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.) katma değer vergisinden müstesnadır.”

2.1 numaralı bölümde bahsedildiği üzere istisna kapsamında işlem yapan mükelleflere, indirim yolu ile telafi edemediği vergilerin iade edileceği hükmü kanuna eklenen Geçici 39’uncu maddede yer almaktadır.

Ancak kanun koyucu çalışmamızın başından itibaren bahsi geçen istisna hükmüne ilişkin olarak 7104 sayılı kanunla da 3065 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrası “m” bendini eklemiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi’nin 13’üncü maddesi “tam istisna” olarak kabul ettiğimiz istisnaların yer aldığı maddedir. Katma Değer Vergisi 32. maddesinde geçen diğer maddelerdeki istisna işlemler gibi, indirim yolu ile giderilemeyen yüklenilen vergilerin iade yolu ile alınmasına olanak tanıyan bir maddedir.

Buradaki tek fark aslında sanayi sicil belgesini haiz katma değer vergisi mükelleflerine münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimlerinden kaynaklanmaktadır. Sanayi sicil belgesini haiz katma değer vergisi mükelleflerine yapılacak iade 2019 yılı sonuna kadar yapılacaklarla sınırlı iken, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere temin edilenlere ilişkin istisna uygulaması geçici değil kalıcı hale getirilmiştir.

SONUÇ

Çalışmamızda genel hatları ile açıklamaya çalıştığımız 2019 yılı sonuna kadar geçerli olacak katma değer vergisi istisnası uygulaması hakkında henüz genel tebliğ yayımlanmamıştır. Maddelerde istisna uygulamasına ilişkin olarak, imalat sanayiinde kullanılmak üzere iktisap edilen ve madde hükmünden yararlanılabilecek makina ve teçhizatı tespite Bakanlar Kurulu, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Dolayısıyla uygulamaya Bakanlık ve Bakanlar Kurulu yön verecektir. Yatırım mallarının maliyetlerinin yüksekliği düşünüldüğünde, katma değer vergisi istisnasından ve amortisman süresinin yarı yarıya düşürülmesi imkanından faydalanmaları mükelleflerimizin lehinedir. Mükelleflerimiz 01.05.2018 tarihi itibarıyla bahsi geçen imkânlardan yararlanabilecektir.

Hilmi KİRDAY

Yeminli Mali Müşavir

Not: Sitemizde yer alan yayınlar bilgi verme ve yorum yapma amaçlı olup, mevzuat hükümlerinin yerine geçmez. Bu yayınların kullanımı ile doğacak sorunlardan kurumumuz sorumlu tutulamaz. Yayınlarımızın içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk ve sorumluluk tamamen tarafınıza aittir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

-213 sayılı Vergi Usul Kanunu

-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

-7103 sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

-7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun