YMM Rafet KALKAN; Son Torba Yasalarla Katma Değer Vergisinden İstisna Edilen İşlemlere Bakış

 

 

GİRİŞ

27.03.2018 tarih ve 30373 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7103 sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 06.04.2018 tarih ve 30383 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda köklü değişiklikler yapılmıştır. Aslında 7104 sayılı kanun tasarı halinde iken daha radikal değişiklikler içermekteydi. Ancak yasalaşma aşamasında yapılaması beklenen birçok değişiklik kanunda yer almamıştır. Sözkonusu yasalarla verginin matrah, istisna, indirim ve iadeye ilişkin hükümlerinde değişiklikler yapılmıştır. Çalışmamız bahsi geçen yasal düzenlemelerle Katma Değer Vergisinden istisna edilen işlemlere ilişkin olacaktır.

 

1. Organize Sanayi Bölgeleri İle Küçük Sanayi Sitelerine Tanınan İstisna

Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına “j” bendi eklenerek, “Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri ile yol yapımına ve küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları,” vergiden istisna edilmiştir.

Bu maddede ikili bir istisna yer almakta olup hem organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri ile yol yapımına ilişkin mal teslimleri ile hizmet ifaları hem de küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları vergiden istisna edilmiştir.  Ayrıca madde kapsamında teslim ve hizmet yapacak mükelleflere yüklendikleri vergiyi indirim ve iadeye konu etme imkanı getirilmiştir. Düzenleme 01.04.2018 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

 

2. Gümrüksüz Satış Mağazalarına Tanınan İstisna

3065 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendine “serbest bölgedeki alıcıya” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 95 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre faaliyette bulunan gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına” ibaresi eklenerek; gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına yapılacak teslimler ihracat teslimi olarak kabul edilmiştir.

Daha önce Kanunun 17/4-o maddesinde yer alan kısmi istisna hükmü iptal edilerek Kanunun 12. Maddesine ihracat teslimlerinin tanımına eklenmek suretiyle tam istisna haline getirilmiş olup, böylece söz konusu hizmeti sunan işletmeler tarafından bu hizmetlere ilişkin yüklenilen verginin indirim ve iadesine imkan tanınmıştır. Düzenleme 01.06.2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.

 

3.Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/5 Md Sayılanlara Bağış Yapacaklara Yapılan Teslimlere Tanınan İstisna

 GVK’nın 89. Maddesine göre, “genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmekteydi.

3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine “k” bendi eklenerek, yukarıda sayılanlara bağışta bulunacaklara yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Dolayısıyla mükelleflerin yukarıda sayılan bağışlamalara yönelik bir teslim ve hizmet aldıklarında bunlara ilişkin yüklendikleri vergiyi de indirim ve iadeye konu edebileceklerdir. Düzenleme 01.06.2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.

 

 4.Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Yabancı Uyruklu Gerçek Kişilere Verilen Sağlık Hizmetleri

3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine “l” bendi eklenerek “Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, münhasıran sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri (Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere söz konusu hizmetlerle birlikte sağlanan diğer teslim ve hizmetler istisnanın kapsamına dahil değildir.) vergiden istisna edilmiştir.

Yukarıdaki madde ile sağlık turizmi teşvik edilmiştir. Söz konusu hizmetleri sunan mükelleflere yapmış oldukları hizmetlere ilişkin yüklendikleri vergiyi indirim ve iadeye konu etme imkanı getirilmiştir. Ancak sağlık hizmetleriyle birlikte verilen diğer teslim ve hizmetler istisnanın kapsamına dahil değildir. Düzenleme 01.06.2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.

 

5.Ar-Ge, Yenilik Ve Tasarım Faaliyetlerinde Bulunanlara, Münhasıran Bu Faaliyetlerinde Kullanılmak Üzere Yapılan Yeni Makine Ve Teçhizat Teslimleri

3065 sayılı Kanunun 13’üncü maddesine “m” bendi eklenmek suretiyle, “26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimleri” vergiden istisna edilmiştir. Bu kapsamda teslim yapacak mükelleflere yüklendikleri vergiyi indirim ve iadeye konu etme imkanı getirilmiştir.

Öte yandan istisna kapsamında alınan makina ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edileceği hükmü yer almaktadır.  Böylelikle istisna hükmümün suiistimal edilmemesi amaçlanmıştır. Düzenleme 01.06.2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.

 

6.Diğer Muhtelif İstisnalar

a.Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda kantin olarak belirlenen alanların okul aile birlikleri tarafından kiraya verilmesi işlemleri vergiden istisna edilmiştir. (17/4-d)

b.Adi ortaklıkların sermaye şirketine dönüşmesi işlemi kısmi istisna kapsamına alınmıştır. (17/4-c)

c.Konfeksiyon sektöründe ortaya çıkan kırpıntıların teslimi vergiden istisna edilmiştir.(17/4-g)

d.Gümrük antrepoları ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda, ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar ile transit rejim kapsamında işlem gören mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetleri vergiden istisna edilmiştir.(17/4-ö)

e.Sanayi sicil belgesini haiz katma değer vergisi mükelleflerine münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri ile Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri 31/12/2019 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır. (Geçici Madde 39)

f.Teknoparklarda üretilen oyun yazılımlarının teslim ve hizmetleri bölgede faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde vergiden istisna edilmiştir. (Geçici Madde 20)

Öte yandan 3065 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının a bendine “(Bu Kanunun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri ile (4) numaralı fıkrasının (ı) ve (ö) bentleri uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler hariç)” ibaresi eklenerek daha önce kısmi istisna olup indirim hakkı bulunmayan, alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisine indirim imkanı getirilmiştir.

Bunlar;

-Özel okullar ve üniversiteler tarafından bedelsiz olarak verilen eğitim ve öğretim hizmetleri ile öğrenci yurtları tarafından bedelsiz olarak verilen yurt hizmetleri,

-Kanunların gösterdiği gerek üzerine yapılan bedelsiz teslim ve hizmetler,

-Belli kurum ve kuruluşlara yapılan bedelsiz teslim ve hizmetler (KDV 17/1’de yer alanlara),

-Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan bazı malların teslimi,

-Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım organizasyonlarına yapılan teslim ve hizmetler,

-Kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu kapsamındaki teslimler,

-Serbest bölgelerde verilen hizmetler ile serbest bölgelere veya bu bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük taşıma işleri,

-Gümrüklü sahalarda, ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar ile transit rejim kapsamında işlem gören mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetleri,

olarak sayılabilir.

 

SONUÇ

Çalışmamızda yer verdiğimiz torba yasalarla katma değer vergisinde istisna maddelerinde yapılan değişikliklere değinilmiştir.  Daha önce katma vergisinden istisna edilmeyen bazı teslim ve hizmetler vergiden istisna edilmiştir. Aynı şekilde kısmı istisna grubuna girip, alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin indirim imkanı olmayan bir kısım teslim ve hizmetler için yüklenilen vergiyi indirim ve iade imkanı getirilmiştir. Bahsettiğimiz düzenlemelere ilişkin uygulama genel tebliğlerinin de en kısa zamanda yayımlanıp, mükelleflerin hizmetine sunulacağını düşünmekteyiz.

Şunu da belirtmeliyiz ki mükelleflerin bu zamana kadar birikmiş devreden katma değer vergisinin iade edileceğine ilişkin hükümlerin tasarıda olması kamuoyunu oldukça heyecanlandırmıştı. 7104 sayılı kanunun yasalaşma sürecinde kanun metninden çıkarılmış olsa dahi, ilerleyen dönemde tekrar gündeme alınıp, mükelleflerimizin bu beklentisinin giderileceğini umuyoruz.

 

Rafet KALKAN

Yeminli Mali Müşavir

 

 

YARARLANILAN KAYNAKLAR

-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

-7103 sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

-7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

– 7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Gerekçesi